Leven eekhoorns solitair en de betekenis hiervan
Zijn eekhoorns solitair of sociaal en wat betekend dit in de praktijk.
Bij het houden van eekhoorns moet je daar toch rekening mee houden, het solitair gedrag word vooral hormonaal gestuurd. Anders zouden ze nooit aan voortplanting toekomen. Er is ook een verschil in het solitair gedrag tussen de soorten onderling en ook tussen koppels van dezelfde soort. Mijn ondervinding is gebaseerd op drie rassen, namelijk boeroendoeks, tamiop swinhoei en sciurus lis. Mijn éérste eekhoorntje was een boeroendoek, pas later toen ik begon te fokken met eekhoorns maakte ik kennis met hun solitair gedrag. Ze waren gehuisvest in één volière van 1m x 3m x 1.8m, ruim genoeg dus voor een koppel. Na verloop van tijd liepen er acht wildkleurige boeroendoeks in deze ruimte. In het begin geen probleem, pas toen ik er één nieuwe voor ander bloed wilde aan toevoegen is het begonnen. Ik zette de nieuweling in een kleine kooi in de volière om zo aan de groep en de geuren te wennen. Ja eekhoorns zijn geurdieren, maar mijn inzicht van toen schoot nog veel tekort. Na drie weken werd de nieuwe eekhoorn gelost in de groep wat fataal afliep. Hun solitair gedrag begon zich nu ook onder de verwante dieren te tonen door gevechten onderling. Toen hebben ze het probleem zelf opgelost, door een tunneltje te graven naar de vrijheid. Ik vond het zo plezant om deze dieren door de tuin te zien lopen, dat ik ze vrij liet. Ze kwamen wel nog voer halen in de volière maar genoten van hun vrijheid. Wat later verdronk er ééntje en werden de overige bejaagt door een kater van de buren. Na de zomer heeft er ééntje terug voor de volière gekozen, hij was wel een flink stuk van zijn staart verloren door de kater wellicht. Hij is dan ook vrij oud (8jaar) geworden op zijn ééntje. Pas vele jaren later, zag ik voor het éérst crème kleurige boeroendoeks wel zo’n 60 stuks. De kwaliteit was beter dan wat je vandaag de dag nog te zien krijg. Ook de prijs was niet mis, waardoor ik de aankoop nog even uitstelde. Ik moest trouwens nog voor gepast onderkomen en goede info zorgen. Als ik veertien dagen later terug reed naar die handelaar was alles reeds verkocht. De meeste zijn toen door Franse liefhebbers gekocht. Pas maanden nadien kreeg ik terug de kans om crème kleurige boeroendoeks te kopen deze keer nafok uit Engelse dieren. Via het internet ben ik toen in kontact gekomen met Nederlandse eekhoorn liefhebbers. Ik ging in die tijd ook wel eens naar Barneveld markt waar ik ook nieuwe liefhebbers en handelaars leerde kennen. Met de ervaring van mijn éérste boeroendoeks in het achterhoofd, heb ik mijn keuze van onderkomen bepaald.
De crème kleurige boeroendoeks waren niet zo vechtlustig als de wildkleurige variant. Door het fokken van crème x crème waren er wel veel dieren onvruchtbaar. Rood oog x rood oog is nooit een goede combinatie dit is ook bij mijn bonte lissen zo. Een twééde probleem is dat ze ook niet zo oud werden.
Ook later bij het fokken van tamiops zag ik problemen met de vruchtbaarheid. Hier was vooral inteelt de oorzaak. Op solitair gebied is de tamiop iets makkelijker eerder sociaal van karakter in vergelijk met de wildkleurige boeroendoek. Gelukkig is er vers bloed ingevoerd in 2004, iets waar we nu nog de vruchten van plukken. Ik hoop dat men er nu wat verstandiger mee zal omspringen. Door de goede fok resultaten met mijn crème kleurige boeroendoeks heb ik mijn nieuwe verblijven ook zo ingericht. Ieder zijn volière past goed bij solitair ingestelde dieren maar ook de meer sociaal ingestelde tamiop heeft er voordeel van. Een twééde voordeel is dat je op deze manier makkelijk de afstamming van al je dieren kan bijhouden. Iets wat vooral op lange termijn vruchten zal opleveren. Ik moest ook vaststellen dat ik vaak mijn beste dekbok verloor. Niet door ouderdom maar door het solitaire gedrag van het fokkende vrouwtje. Dit jaar merkte ik ook dat mijn tamiop man achteruitging. Door hem af te zonderen in zijn eigen deel kwam hij er terug bovenop. Eerst dacht ik vier jaar oud het is afgelopen voor hem, maar nu denk ik er terug anders over. Dit was mij bij mijn crème boeroendoeks ook al eens overkomen. Verleden jaar ben ik zo ook een wildvang tamiop man verloren. Bij fokkende eekhoorns is de rangorde anders éérst eet de drachtige of zogende moeder via haar dan de jongen en als laatste de man. Bij een tekort aan voeding zal vader het éérst voelen dan de jongen en als laatste de moeder. Alleen een tekort in de voeding is éérst fataal voor de moeder, hier denk ik aan calcium en vitamine A tekort die verlamming bij zogende moeders veroorzaakt waardoor sterfte van deze. Als de moeder een melk tekort heeft door een bepaalde reden is het jonge leven het éérste slachtoffer. Bij solitaire dieren zoals de meeste eekhoorns is het niet om het even waar en hoe je ze samen brengt. Zelfs met jonge eekhoorns kan het misgaan. Zo zette ik een zwarte witbuik vrouw jong uit een zéér dominante moeder in een volière, drie weken later liet ik er een jonge zwarte witstaart bij met de bedoeling om een nieuwe combinatie te vormen bij elkaar. Het gevolg, na één week vond ik de witstaart dood in een nestblok. Reden het dier is gestorven van de honger. Had ik ze samen in de volière geplaatst dan leefde de witstaart nu nog. Nu ben ik bij mijn lissen gekomen, die ik per koppel huisvest. Meestal lukt dit vrij goed, maar af en toe steekt het solitaire gedrag de kop op. Nu vlak voor de kerst zie ik hoe twéé koppen boven elkaar uit het nest steken, zo lief zou je denken. Binnen een goede maand kiest vrouwlief om apart te gaan slapen, zodra de jongen er zijn loopt manlief overal in haar weg. Dat laat ze ook vaak merken vooral bij het voeren. Bij sommige koppels kan het zo oplopen dat je de man tijdelijk moet weghalen. Zet ook voeder op verschillende plaatsen in die periode.
Trio’s en groepen?
Er zijn ook liefhebbers die graag veel eekhoorns zien in één volière. Dit is alvast mooi om te zien, een grote volière met water en groen en rotsen. De man die zo tamiops fokte, nam de drachtige vrouwen uit de volière om zo de gevechten te vermijden. Als hij geluk had dat hij een goede man had, niet iedere man kan acht vrouwen aan. Dit jaar had hij zo vijf nesten, niet slecht op een dergelijke manier. Hij was daar ook heel tevreden mee. De nadelen van iets dergelijks houden mij tegen. Alle jongen die je fokt zijn verwant, je weet op de duur ook niet meer wie dat wie is onder de vrouwen. Tref je een slechte man, dan heb je een verloren jaar. Hier in België kende ik iemand die een groepje tamiops van 1-
Ikzelf ben eerst begonnen met één koppel wildvang in één kleine volière, ze kregen drie jongen waar het vrouwke veel mee rondliep. Er werd ook wel eens een stukje staart afgebeten. Van dit nest heb ik er ééntje van kunnen overhouden. Deze zelfgefokte man heeft mij nu reeds 30 nakomelingen opgebracht en word volgend jaar terug ingezet. Toen heb ik het koppel weggegeven aan een vriend die over een grote volière beschikte waar ze nog vijf jongen hebben gebracht en deze keer zonder rond te lopen met hun kroost. Dus de grote van de volière zal ook invloed hebben op hun gedrag. Jammer genoeg heeft mijn vriend deze eekhoorntje verwaarloost tot hij nog twéé mannen van over had. Op zijn beurt heeft hij deze ook weggegeven. Ikzelf heb dan vers bloed moeten halen uit Nederland, deze tamiops bleken weinig vruchtbaar te zijn. Gelukkig is er in 2004 een verse lading tamiops ingevoerd. In 2005 fokte ik 14 jonge tamiops uit wildvang en nafok (3-2) in 2006 20 jongen uit (1-3). Voor 2007 heb ik terug vers bloed en nieuwe tamiop verblijven die de mogelijkheid geven om een stamboek bij te houden.
De negen nieuwe verblijven moeten mijn tamiops verder helpen om een goede stam op te bouwen. De drie mannen komen in het middelste deel te zitten. Rond hun zes vrouwen, ze krijgen éérst elk één vrouw, zodra die drachtig is worden ze terug apart gezet. Als alles lukt heb ik een probleem met de huisvesting. Maar zelden heb je 100% aan nafok. Hopelijk moet ik enkele volières bijbouwen. Ook dit jaar had ik 4-4 tamiops voorzien, tijdens de winter sterfte van een wildvang man. Tijdens het voorjaar de verkoop van een koppel om uiteindelijk te fokken met 2-3 tamiops. Eén man bleek niet vruchtbaar waardoor ik enkele nesten ben misgelopen. Het probleem van verwante jongen heb ik via ruil en aankoop van vers bloed moeten oplossen.
Solitair gedrag bij import.
Vooral import dieren vertonen meer solitair gedrag. Bij nafok neemt dit gedrag vaak af, zeker bij mutatie kleuren en inteelt. Het is ook door inteelt dat mutaties ontstaan. Als je solitair gedrag ziet bij je eekhoorns wil het ook zeggen dat ze hormonaal nog actief zijn. Met andere woorden deze dieren zijn meestal ook goede fokdieren, waar wij gepast moeten mee omgaan.
Bij import lissen valt het me op dat er weinig oud van worden, éérste nafok moet je niet te vlug wegdoen. De F1 dieren zoals ik ze noem hebben alle voordelen van nafok en ook die van de import dieren alleen hebben ze de nadelen van de import niet mee. Ik vermoed dat dit voor veel soorten dieren het geval is. Als afsluiter wil ik nog vermelden dat de dertien strepen grondeekhoorn die hier nog wel eens word aangeboden een echt solitair dier is. Dit is niet uit eigen ondervinding maar zeker oppassen met deze soort.
Solitair of sociaal levend?
Wij stoppen de dieren graag in vakjes, maar zo eenvoudig is dit niet. Wat vandaag sociaal samenleeft kan morgen solitair gedrag vertonen met gevolgen. Om die reden spreek ik over een solitair gedrag om zoveel mogelijk dierenleed en ongelukken te voorkomen. Bij het houden van dieren is het verstandig ook rekening te houden met hun welzijn en niet alleen met uw eigen wil. Bij mijn boeroendoeks en tamiops heb ik de ondervinding opgedaan dat één volière per dier al is deze niet groot ½ m³ ongelukken voorkomt waaronder sterfte of verminking. Eekhoorns met afgebeten staart of oor daar hou ik niet van. Bij de lissen moet je wel oppassen dat je ze op de juiste manier koppelt, eens ze een koppel zijn valt het samen leven goed mee. Uitzonderingen zullen altijd voorkomen. Lissen worden soms ook in trio of een groep mannen of enkel vrouwen gehouden. Ikzelf heb soms jongen die ik even moet in stock houden zonder probleem maar verder geen ervaring met het fokken in groep. Ik hoor ook niet van succes verhalen met deze manier van fokken.